جدال باطل (قرآن)جدال، گفتگویی توام با نزاع و غلبه جستن یک طرف بر دیگری است به قصد منصرف کردن وی از رای و نظرش. و جدال با روشهای باطل، از شیوه‌های مبارزه کافران با حق و انبیا بود. ۱ - جدال به باطل۱.۱ - شیوه کافرانجدال با روشهای باطل، از شیوه‌های مبارزه کافران با حق بود. ... ویجـدل الذین کفروا بالبـطـل لیدحضوا به الحق... «ما پیامبران را، جز بعنوان بشارت دهنده و انذار کننده، نمی فرستیم اما کافران همواره مجادله به باطل می کنند، تا (به گمان خود،) حق را بوسیله آن از میان بردارند! و آیات ما، و مجازاتهایی را که به آنان وعده داده شده است، به باد مسخره گرفتند!» ۱.۲ - از روشهای جدال باطلتمسخر و استهزای آیات الهی و انذارهای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از روشهای جدال باطل است. ... ویجـدل الذین کفروا بالبـطـل لیدحضوا به الحق واتخذوا ءایـتی وما انذروا هزوا. «ما پیامبران را، جز بعنوان بشارت دهنده و انذار کننده، نمی فرستیم اما کافران همواره مجادله به باطل می کنند، تا (به گمان خود،) حق را بوسیله آن از میان بردارند! و آیات ما، و مجازاتهایی را که به آنان وعده داده شده است، به باد مسخره گرفتند!» (جمله «واتخذوا ءایـتی»، عطف بر جمله «یجادل» است. یعنی منظور آنها از مجادله، هدایت یافتن نبود. بلکه ابطال حق و تمسخر آیات، مخصوصا آیات انذار بود.) ۱.۳ - زمینه عقوبت الهیجدال باطل در برابر حق، زمینه عقوبت الهی در دنیاست. ... وجـدلوا بالبـطـل لیدحضوا به الحق فاخذتهم فکیف کان عقاب. «پیش از آنها قوم نوح و اقوامی که بعد از ایشان بودند (پیامبرانشان را) تکذیب کردند و هر امتی در پی آن بود که توطئه کند و پیامبرش را بگیرد (و آزار دهد)، و برای محو حق به مجادله باطل دست زدند اما من آنها را گرفتم (و سخت مجازات کردم) ببین که مجازات من چگونه بود!» ۱.۳.۱ - سرنوشت شومآنها را گرفتم، و سخت مجازات کردم، ببین عذاب الهی چگونه بود"؟! (فاخذتهم فکیف کان عقاب). ویرانه های شهرهای آنها در مسیر مسافرتهای شما به چشم می خورد، و سرنوشت شوم و عاقبت سیاه و تاریکشان بر صفحات تاریخ و سینه های صاحبدلان ثبت است، بنگرید و عبرت گیرید. این کفار سرکش مکه و مشرکان ظالم عرب نیز سرانجامی بهتر از آنها نخواهند داشت، مگر اینکه به خود آیند و در کار خویش تجدید نظر کنند. ۱.۴ - مبارزه با انبیاجدال باطل، از شیوه‌های مبارزه با انبیاست. وما نرسل المرسلین الا مبشرین ومنذرین ویجـدل الذین کفروا بالبـطـل لیدحضوا به الحق واتخذوا ءایـتی وما انذروا هزوا. «ما پیامبران را، جز بعنوان بشارت دهنده و انذار کننده، نمی فرستیم اما کافران همواره مجادله به باطل می کنند، تا (به گمان خود،) حق را بوسیله آن از میان بردارند! و آیات ما، و مجازاتهایی را که به آنان وعده داده شده است، به باد مسخره گرفتند!» کذبت قبلهم قوم نوح والاحزاب من بعدهم وهمت کل امة برسولهم لیاخذوه وجـدلوا بالبـطـل لیدحضوا به الحق فاخذتهم فکیف کان عقاب. «پیش از آنها قوم نوح و اقوامی که بعد از ایشان بودند (پیامبرانشان را) تکذیب کردند و هر امتی در پی آن بود که توطئه کند و پیامبرش را بگیرد (و آزار دهد)، و برای محو حق به مجادله باطل دست زدند اما من آنها را گرفتم (و سخت مجازات کردم) ببین که مجازات من چگونه بود!» ۱.۴.۱ - نابودی حق با سخنان باطلآیه سرنوشت بعضی از اقوام گمراه و سرکش پیشین را در عباراتی کوتاه و کوبنده به اینگونه بیان می کند: "پیش از آنها قوم نوح و اقوامی که بعد از آنها آمدند پیامبرشان را تکذیب کردند" (کذبت قبلهم قوم نوح و الاحزاب من بعدهم). منظور از "احزاب"، قوم عاد، ثمود، حزب فرعونیان و لوط و مانند آنها است که در آیه ۱۲ و ۱۳ سوره ص به عنوان "احزاب" به آنها اشاره شده، آنجا که می گوید: کذبت قبلهم قوم نوح و عاد و فرعون ذو الاوتاد و ثمود و قوم لوط و اصحاب الایکة اولئک الاحزاب: آری آنها احزابی بودند که دست به دست هم دادند و به تکذیب پیامبران الهی که دعوتشان با منافع نامشروع و هوا و هوس‌های آنها هماهنگ نبود برخاستند. سپس می افزاید به این مقدار نیز قناعت نکردند، بلکه "هر امتی از آنان توطئه ای چیدند که پیامبرشان را بگیرند و آزار دهند و به زندان بیفکنند و یا به قتل برسانند" (و همت کل امة برسولهم لیاخذوه). باز به اینهم اکتفاء نکردند "و برای محو و نابودی حق به سخنان باطل دست زدند و برای گمراه ساختن مردم اصرار ورزیدند" (و جادلوا بالباطل لیدحضوا به الحق). ۱.۴.۲ - توهمی باطلاین آیه در مقام جواب دادن از شبه های است که بعد از آیات قبل ممکن است به ذهن کسی وارد شود، و آن شبهه این است که ما می بینیم همیشه برد با همین کفار است که از پذیرفتن حق استکبار می ورزند و در آیات خدا جدال می کنند و هیچ گرفتاری هم پیدا نمی کنند و باطل خود را پیش هم می برند. و حاصل جواب این است که: امت‌های گذشته چون قوم نوح، و گروه‌های بعد از ایشان مانند عاد و ثمود و قوم لوط و غیره، از کفار امروز در تکذیب و جدال به باطل قویتر بودند، آنها هم تا این حد پیشروی کردند که می خواستند رسول خدا را بگیرند و از بین ببرند، ولی عذاب خدا مهلتشان نداد و این قضا در حق همه کفار رانده شده. پس توهم اینکه کفار معاصر از خدا پیشی گرفته اند و اراده خود را علیه اراده خدا به کار زدند، توهمی است باطل. ۱.۵ - کیفر جدال باطلهلاکت و نابودی، کیفر جدال باطل با حق است. کذبت قبلهم قوم نوح والاحزاب من بعدهم وهمت کل امة برسولهم لیاخذوه وجـدلوا بالبـطـل لیدحضوا به الحق فاخذتهم فکیف کان عقاب. «پیش از آنها قوم نوح و اقوامی که بعد از ایشان بودند (پیامبرانشان را) تکذیب کردند و هر امتی در پی آن بود که توطئه کند و پیامبرش را بگیرد (و آزار دهد)، و برای محو حق به مجادله باطل دست زدند اما من آنها را گرفتم (و سخت مجازات کردم) ببین که مجازات من چگونه بود!» ۱.۶ - هدف جدال کنندگاننابودی حق، هدف جدال کنندگان به باطل است. وما نرسل المرسلین الا مبشرین ومنذرین ویجـدل الذین کفروا بالبـطـل لیدحضوا به الحق واتخذوا ءایـتی وما انذروا هزوا. «ما پیامبران را، جز بعنوان بشارت دهنده و انذار کننده، نمی فرستیم اما کافران همواره مجادله به باطل می کنند، تا (به گمان خود،) حق را بوسیله آن از میان بردارند! و آیات ما، و مجازاتهایی را که به آنان وعده داده شده است، به باد مسخره گرفتند!» ۲ - پانویس۳ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «جدال باطل». رده‌های این صفحه : جدال | موضوعات قرآنی
|